Tuesday, April 1, 2008
στις
7:04 AM
|
“Free as in Freedom, not as in free beer”
RMS
Α. Ιστορική Εξέλιξη :
1. Η εμφάνιση του κινήματος του Ελεύθερου Λογισμικού συμπίπτει με τις απαρχές της εμπορευματικοποίησης του λογισμικού.
Μέχρι τέλη ‘70 – Οι χρήστες θεωρούσαν αυτονόητη την ελεύθερη ανταλλαγή, σπουδή και βελτίωση των λογισμικών.
Από τέλη ‘70/ αρχές ‘80 – Οι εταιρείες εισέρχονται στο παιχνίδι, προχωρούν στην εμπορευματικοποίηση των λογισμικών, εφαρμόζουν σε αυτά τους νομικούς κανόνες του δικαίου διανοητικής ιδιοκτησίας και δημιουργούν τη νέα αγορά λογισμικού.
Η εμπορευματικοποίηση αυτή είναι ευθέως αντίθετη με την πρότερη κουλτούρα που βασιζόταν στο να μοιράζεσαι και συμπίπτει με τις αρχές της οικονομίας δώρου, της κομμουνιστικής (ηθική των χάκερ).
2. Η απάντηση έρχεται από τον κόσμο των χάκερ.
Το 1983 ο Richard Stallman, ερευνητής στο MIT, διακηρύττει ότι η επερχόμενη εμπορεύματικοποίηση είναι αντικοινωνική και ανήθικη.
Συλλαμβάνει την ιδέα ενός λειτουργικού συστήματος απάντησης στο ήδη εμπορευματικοποιημένο UNIX, που θα το ονομάσει GNU (από το ακρωνύμιο GNU is not UNIX)
και παραιτείται από τη θέση του στο ΜΙΤ, προκειμένου να μην θεωρηθεί η ιδέα του ως ιδιοκτησία του πανεπιστημίου κατά τους κανόνες της Διανοητικής Ιδιοκτησίας
3. Το 1985 ο Stallman δημοσιεύει το GNU μανιφέστο, στο οποίο διακηρύττει την πρόθεσή του να εκδώσει το GNU ως ελεύθερο λογισμικό, και ιδρύει το Free Software Foundation.
4. Ταυτόχρονα με αυτές τις εξελίξεις διαμορφωνόταν μέσα στις κοινότητες των χάκερ η ιδέα του copyleft, ως αντιστροφή και αναποδογύρισμα των κανόνων του copyright (all rights reversed). Το copyleft είναι ο όρος που περιγράφει κάθε άδεια χρήσης πνευματικού έργου, με την οποία ο δημιουργός επιτρέπει την ελεύθερη χρήση, αναπαραγωγή, τροποποίηση και βελτίωση του έργου, υπό τον όρο ότι κάθε νέα τροποποιημένη/βελτιωμένη έκδοση αυτού θα εκδίδεται με την ίδια άδεια. Η ιδέα του copyleft αποτέλεσε το νομικό όχημα, πάνω στο οποίο χτίστηκε όλο το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού και κατέστη δυνατή η απελευθέρωση της δημιουργίας από τα δεσμά της ιδιοκτησίας και το συνεργατικό χτίσιμο τεράστιων συγκεντρώσεων κώδικα από τις κοινότητες.
5. Το 1989 ο Stallman συγγράφει την πιο σημαντική copyleft άδεια, την General Public Licence, η οποία εκτός των άλλων υποχρεώνει τους δημιουργούς να δημοσιεύουν τον πηγαίο κώδικα των λογισμικών τους, απαραίτητο στοιχείο για να είναι δυνατή η τροποποίησή του από τρίτους. Πολύ γρήγορα στο κομμάτι της διαμόρφωσης της άδειας, νομικής κατοχύρωσης και νομικής προστασίας στα δικαστήρια του κινήματος εμπλέκεται ο Eben Moglen, καθηγητής ιστορίας του δικαίου στο πανεπιστήμιο Columbia. Σήμερα υπολογίζεται ότι 70% των έργων ελεύθερου λογισμικού έχουν εκδοθεί υπό την GPL.
6. Το 1991 ο Φιλανδός Linus Torvalds εφευρίσκει τον λειτουργικό πυρήνα αυτού που αργότερα εξελίχθηκε στο Linux. Το 1992 ο Torvalds εκδίδει το Linux υπό την άδεια χρήσης GPL.
7. Το 1993 πάνω από 100 προγραμματιστές εργάζονται πάνω στον πυρήνα και τον προσαρμόζουν σε περιβάλλον GNU. Η αρχαιότερη έκδοση Linux, η slackware, δημιουργείται και λίγο μετά ιδρύεται η κοινότητα Debian, η διανομή της οποίας παραμένει μέχρι σήμερα η πιο πολυάριθμη διανομή από κοινότητα.
8. Το 1994 ο Torvalds δημοσιεύει την έκδοση 1.0 του Linux. Την ίδια χρονιά οι εταιρείες Red Hat και SUSE εκδίδουν την δική τους έκδοση 1.0 Linux. Επίσης εκδίδεται για πρώτη φορά ο Apache Web Server, με βάση τον οποίο τρέχει το μισό διαδίκτυο.
9. Το 1995 εμφανίζεται για πρώτη φορά το ελεύθερο λογισμικό MySQL, το πιο δημοφιλές λογισμικό για τη δημιουργία βάσεων δεδομένων με 11 εκατ εγκαταστάσεις σήμερα. Ταυτόχρονα, εμφανίζεται η γλώσσα προγραμματισμού που χρησιμοποιείται σήμερα σε περισσότερες από 20 εκατ δυναμικές ιστοσελίδες.
10. To 1998 μεγάλες πολυεθνικές, όπως IBM, Compaq, Oracle, διακυρήττουν την στήριξή τους στο Linux. Ταυτόχρονα, ιδρύεται η εμπορική εκδοχή και τάση του κινήματος, η Open Source Initiative (OSI). Κύρια διαφορά αυτού του σχίσματος από το κύριο κίνημα του ελεύθερου λογισμικού είναι η αποιδεολογικοποίηση του ελεύθερου λογισμικού και η εμμονή στην καλλιέργεια των εμπορικών δυνατοτήτων του.
11. To 1999 εκδίδεται για πρώτη φορά το βασικό γραφικό interface του Linux, το Gnome.
12. To 2001 o Lawrence Lessig, καθηγητής ιντερνετικού δικαίου στο πανεπιστήμιο Stanford, δημουργεί το ίδρυμα Creative Commons. Πάνω στην ιδέα του copyleft το ίδρυμα δημιουργεί άδειες χρήσης για κάθε είδος πνευματικής δημιουργίας, όπως έργα λογοτεχνίας, μουσικής, ζωγραφικής, φωτογραφίας κτλ, τις οποίες διαθέτει ελεύθερα και εύχρηστα στο διαδίκτυο, ώστε κάθε δημουργός να μπορεί να εκδώσει εύκολα και γρήγορα το έργο του μέσα από αυτές. Οι άδειες αυτές επεκτείνουν τις λογικές του copyleft σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δημιουργίας, τίθενται σε ισχύ σε 48 έννομες τάξεις και υπολογίζεται ότι έχουν χρησιμοποιηθεί για την έκδοση 140 εκατ. έργων ως σήμερα.
13. To 2002 εκδίδεται η πρώτη έκδοση του openoffice.org και του Mozilla.
14. Το Γενάρη του 2006 η Βενεζουέλα του Τσάβες ψηφίζει νόμο, σύμφωνα με τον οποίο όλες οι δημόσιες υπηρεσίες της χώρας θα πρέπει εντός δύο χρόνων να μεταφέρουν τις υποδομές τους σε ελεύθερα λογισμικά.
15. Το 2007 η Sun εκδίδει την πλατφόρμα Java υπό τη GPL. Ταυτόχρονα, η Microsoft σημειώνει στροφή στη στρατηγική της απέναντι στο κίνημα περνώντας από την ολότελα εχθρική στάση σε μία ιδιότυπη προσπάθεια εγκόλπωσης και διάσπασης των κοινοτήτων (πχ. συνεργασία με Novell).
16. Στις 26 Φεβρουαρίου 2008 η MySQL αγοράζεται από τη SUN.
17. Σήμερα το ελεύθερο λογισμικό αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο, που αλλάζει τα δεδομένα στον ψηφιακό κόσμο. Η χρήση του τόσο στον ιδιωτικό εμπορικό τομέα όσο και στο δημόσιο κρατικό επεκτείνεται γεωμετρικά με την προοπτική να υπερκεράσει τα εμπορευματικά λογισμικά. Οι λογικές της συνεργατικής, μη εμπορευματικής δημιουργίας, που το διαποτίζουν, επεκτείνονται και σε κάθε μορφή ανθρώπινης δραστηριότητας σε παράλληλη, αν όχι ανταγωνιστική, πορεία με την καπιταλιστική παραγωγή ως προς την οικονομία των άυλων αγαθών. Ταυτόχρονα, η τάση επέκτασής του ακολουθείται από μία μετατόπιση της δυνατότητας καθορισμού της εξέλιξής του από τις κοινότητες σε εταιρικά καπιταλιστικά μορφώματα.
Β. Τι σημαίνει ελεύθερο λογισμικό :
Για πολλαπλούς λόγους θα αναφερθούμε στον ορισμό, που δίνει στο ελεύθερο λογισμικό το FSF, παρ’ όλο που υπάρχει μία ποικιλία άλλων ορισμών κυρίως από πηγές που πρόσκεινται στην OSI. Ο ορισμός που δημοσιεύτηκε το 1986 από το FSF περιέγραφε δύο βασικά σημεία :
Η λέξη “ελεύθερο” δεν αναφέρεται σε χρήμα; αναφέρεται στην ελευθερία. Πρώτον, την ελευθερία αντιγραφής και περαιτέρω διανομής κάθε προγράμματος λογισμικού, έτσι ώστε να το κατέχουν όλοι. Δεύτερον, την ελευθερία τροποποίησης κάθε προγράμματος λογισμικού, έτσι ώστε να έχουν τον έλεγχο των εντυπωμένων σε αυτό κανόνων όλοι. Γι’ αυτό θα πρέπει να διατίθεται μαζί με κάθε λογισμικό και ο πηγαίος του κώδικας, δηλαδή ο κώδικας που είναι ανθρώπινα κατανοητός.
Ο μοντέρνος ορισμός του FSF περιγράφει τέσσερα βασικά σημεία, τέσσερις βασικές ελευθερίες του αποδέκτη του λογισμικού, αριθμημένες από το 0 ως το 3 :
1. ελεύθερη χρήση για κάθε σκοπό (ελευθερία 0)
2. ελεύθερη σπουδή και τροποποίηση (ελευθερία 1)
3. ελεύθερη διανομή (ελευθερία 2)
4. ελεύθερη βελτίωση και έκδοση του βελτιωμένου αγαθού ελεύθερου στο κοινωνικό σύνολο (ελευθερία 3)
Γ. Βασικοί Λόγοι γιατί ΝΑΙ :
1. Λογισμικά καλύτερης “ποιότητας”
Η δυνατότητα βελτίωσης κάθε ελεύθερου λογισμικού ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ δημιουργεί πνευματικά έργα, που είναι αποτέλεσμα πολλών ανθρώπινων εγκεφάλων και επομένως με αντικειμενικά κριτήρια καλύτερης ποιότητας.
Στην οικονομία των άυλων αγαθών αποδεικνύεται ότι οι κλειστοί – με βάση τους καπιταλιστικούς κανόνες ιδιοκτησίας στη γνώση – τρόποι παραγωγής κερδίζονται από τους συνεργατικούς, μη εμπορευματικούς τρόπους παραγωγής στο επίπεδο που μέχρι πρότινος θεωρούνταν ασυναγώνιστοι, την “αποτελεσματικότητα”.
Στην οικονομία των άυλων αγαθών η μορφή της οικονομίας του δώρου (κομμουνιστική), που στηρίζεται στην προσωπική προσφορά του καθενός προς το σύνολο με αντάλλαγμα την επιστροφή σε αυτόν ενός απείρως μεγαλύτερου όλου, αποδεικνύεται πιο “αποτελεσματική” από την καπιταλιστική ακόμη και σε συνθήκες καθολικότητας του καπιταλισμού.
Οι κοινότητες αποδεικνύονται στην πράξη πιο αποτελεσματικές από τα εταιρικά εμπορικά μορφώματα
Το κίνητρο της ανιδιοτελούς προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο, ως πιο πρωταρχικό στοιχείο της ανθρώπινης υπόστασης, αποδεικνύεται στην πράξη πιο αποτελεσματικό από το κίνητρο του κέρδους.
2. Λογισμικά μεγαλύτερης κοινωνικής “αξίας”
• Το software (και το hardware βέβαια) είναι προϋπόθεση για την πρόσβαση στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Τα ελεύθερα λογισμικά, που αντιγράφονται και διανέμονται ελεύθερα, εγγυώνται την ισότιμη πρόσβαση για όλους στην ψηφιακή εποχή.
• Στην Κοινωνία της Πληροφορίας το βασικό παραγόμενο αγαθό είναι η γνώση, η πληροφορία και η κουλτούρα σε ψηφιακή μορφή. Η παραγωγή τους στον απτό κόσμο είναι για λόγους ανισότητας προνόμιο των λίγων. Τα ελεύθερα λογισμικά προσφέρουν τα απαραίτητα εργαλεία για την απελευθέρωση της δημιουργικότητας όλων χωρίς περιορισμούς και ανισότητες.
3. “Ο κώδικας ως Νόμος”
• Στον ψηφιακό κόσμο οι κανόνες καθορίζονται από τον κώδικα, δηλαδή το λογισμικό καθώς και το εντυπωμένο σε hardware κώδικα. Οι προγραμματιστές είναι οι νομοθέτες του διαδικτύου.
• Έχουμε να επιλέξουμε μεταξύ του να καθορίζουν την Κοινωνία της Πληροφορίας, το παρόν και το μέλλον της, οι καπιταλιστικές πολυεθνικές τύπου Microsoft, γεμίζοντας τα ψηφιακά περιβάλλοντα με κανόνες ελέγχου και παρακολούθησης, και μεταξύ του να καθορίζουν τους κανόνες του ψηφιακού κόσμου οι κοινότητες. Επιλέγουμε το δεύτερο.
Δ. Μια Μαρξική Προσέγγιση
Η ιστορία του ελεύθερου λογισμικού αποτελεί στην ουσία της την ιστορία της πάλης των τάξεων στην Κοινωνία της Πληροφορίας.
Οι κεφαλαιοκράτες της ψηφιακής εποχής με την υποστήριξη του δικαίου της Διανοητικής Ιδιοκτησίας νέμονται τη γνώση, την πληροφορία και την κουλτούρα που παράγεται στον ψηφιακό κόσμο. Η τάξη των χάκερ, που δημιουργεί την παραγόμενη γνώση, είναι αναγκασμένη να προσφέρει την εργασία της και επομένως να εκχωρεί τα δικαιώματα πάνω στη δημιουργικότητά της στους κεφαλαιοκράτες για λόγους επιβίωσης. Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, που οι εταιρείες διεισδύουν στην οικονομία του λογισμικού, πολλοί χάκερ διαπιστώνουν ότι είναι δέσμιοι των αφεντικών. Ο Stallman αποχωρεί από το MIT, ώστε αυτό να μην έχει τη δυνατότητα με βάση τους κανόνες διανοητικής ιδιοκτησίας να «βάλει χέρι» στην ιδέα του πάνω στο GNU. Οι χάκερ προχωρούν στην αντεπίθεση και φτιάχνουν το δικό τους γαλαξία, τα ελεύθερα λογισμικά, ως απάντηση στο υπάρχον άδικο σύστημα. Χτίζουν τεράστιες συνεργατικές μη-εμπορευματικές δημιουργίες, τις οποίες αποδίδουν απελευθερωμένες από ιδιοκτησία στο κοινωνικό σύνολο.
Το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού δεν καταλύει τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής γενικότερα ή ειδικότερα στη βιομηχανία των λογισμικών. Σε έναν ωκεανό καπιταλισμού οι απανταχού χάκερ συνεχίζουν να είναι αναγκασμένοι να προσφέρουν τη δημιουργικότητά τους στους κεφαλαιοκράτες, προκειμένου να επιβιώσουν. Ωστόσο, μέσω του κινήματος του ελεύθερου λογισμικού δημιουργείται μία οικονομία παράλληλη προς την καπιταλιστική, η οποία βασίζεται κυρίως στις αρχές της οικονομίας του δώρου (κομμουνιστικής) με τεράστια οφέλη για τις κοινωνίες. Η παράλληλη αυτή οικονομία έχει δυνατότητες να υπερκεράσει την κυρίαρχη καπιταλιστική στον τομέα των λογισμικών, όπως διατρέχει τον κίνδυνο να αφομοιωθεί στο μέλλον από τα καπιταλιστικά πρότυπα. Το παραγωγικό μοντέλο του ελεύθερου λογισμικού ήδη χρησιμοποιείται σε άλλους τομείς της άυλης οικονομίας με επιτυχία και με την προοπτική να επεκταθεί στο σύνολό της.
Ε. Η Αναρχική Οπτική
Το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού αλλάζει τα δεδομένα στις σχέσεις εξουσίας που αναπτύσσονται στον ψηφιακό κόσμο.
Τα φαινόμενα εξουσίας του ψηφιακού κόσμου είναι πολύ διαφορετικά από αυτά του απτού κόσμου. Το βασικό παραγόμενο αγαθό στην Κοινωνία της Πληροφορίας είναι η πληροφορία, η γνώση και η κουλτούρα. Για τη δημιουργία καινούργιας γνώσης είναι απαραίτητη η στήριξη στην υπάρχουσα παλαιότερη. Η εφαρμογή κανόνων ιδιοκτησίας στη γνώση, που αποτελεί ίδιον του καπιταλισμού, όχι μόνο αποκλείει από αυτήν – και επομένως από τη δημιουργίας καινούργιας γνώσης – όσους δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα αλλά επιτρέπει και σε όσους την έχουν να χαράσσουν το μέλλον της. Στις κοινωνίες μας, που βασίζονται όλο και περισσότερο σε πληροφορία, γνώση και κουλτούρα, οι κυρίαρχες εξουσίες είναι περισσότερο από ποτέ ικανές να ελέγχουν μέσα από την ιδιοκτησία σε αυτά τα αγαθά το παρόν και το μέλλον της ανθρώπινης δημιουργίας και του ανθρώπινου πολιτισμού.
Το ελεύθερο λογισμικό αλλάζει τις σχέσεις εξουσίας στον ψηφιακό και κατ’ επέκταση και στον απτό κόσμο, αίροντας κατ’ αρχάς τα εμπόδια πρόσβασης σε αυτόν, τουλάχιστον όσον αφορά τον τομέα του software. Αίρει επίσης τα εμπόδια συμμετοχής στη δημιουργική διαδικασία, δίνοντας ελεύθερα σε όλους τα λογισμικά εργαλεία για την παραγωγή καινούργιας γνώσης, πληροφορίας και κουλτούρας. Τέλος, και το πιο σημαντικό χτίζει τον κώδικα του ψηφιακού κόσμου με όσο το δυνατόν πιο δημοκρατικές διαδικασίες από τις κοινότητες, αποτρέποντας στην πράξη τον καθορισμό του από τα κράτη και το κεφάλαιο με βάση κανόνες ελέγχου.
Οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, με τις δυνατότητες μαζικής αυτό-επικοινωνίας και διάχυσης της πληροφορίας χωρίς τα εμπόδια του τόπου και του χρόνου, κρύβουν μέσα τους τις προοπτικές για την απελευθέρωση της γνώσης από τα δεσμά της ιδιοκτησίας καθώς και τις προοπτικές για μία νέα οικονομία των άυλων αγαθών, η οποία θα βασίζεται σε κομμουνιστικές αρχές. Το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού αποτελεί αντανάκλαση αυτών των δυνατοτήτων στην πράξη. Δείχνοντας το πώς μπορούμε να ξεπεράσουμε την καπιταλιστική οικονομία στο σήμερα το κίνημα αυτό εμπεριέχει ως κύριο στοιχείο του το φαντασιακό μίας άλλης κοινωνίας και μίας άλλης οικονομίας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρακτικές και τα μοντέλα του αντιγράφονται πλέον ταχύτατα και σε άλλους τομείς της ανθρώπινης δημιουργικότητας.
Στ. κοινότητες V εταιρείες
Η βασική διαπάλη στο κίνημα του ελεύθερου λογισμικού περιγράφεται αντιθετικά ανάμεσα στις κοινότητες και στις εταιρείες. Από τη μία οι κοινότητες αγωνίζονται να διατηρούν τον μη εμπορευματικό χαρακτήρα του και να τελειοποιούν τα αμεσοδημοκρατικά μοντέλα συναπόφασης για τον καθορισμό της εξέλιξής του και από την άλλη οι εταιρείες εργάζονται με σκοπό το κέρδος για την εμπορευματικοποίησή του.
Το πιο βασικό στοιχείο είναι το ποιος και πως θα καθορίζει την εξέλιξη του ελεύθερου λογισμικού ή πιο απλά το ποιος και πως θα καθορίζει τον κώδικα που κάθε φορά υιοθετείται σε κάθε εγχείρημα ελεύθερου λογισμικού. Όσο πιο εμπορευματικό γίνεται το ελεύθερο λογισμικό τόσο λιγότερο ή καθόλου αμεσοδημοκρατικά θα παίρνονται τέτοιες αποφάσεις με τελική προοπτική την υιοθέτηση κανόνων ελέγχου και από τα ελεύθερα λογισμικά.
Οι βασικοί πάντως κανόνες των ελεύθερων λογισμικών αποτρέπουν την προοπτική πλήρους εμπορευματοποίησης. Αυτό σημαίνει ότι τα ελεύθερα λογισμικά θα συνεχίζουν να παρέχονται για πάντα δωρεάν και θα αφήνουν τη δυνατότητα τροποποίησής τους στους χρήστες σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Η αποκομιδή κερδών για τις εταιρείες θα περιορίζεται, όπως και σήμερα, σε υπηρεσίες υποστήριξης ή customization, κλάδοι της οικονομίας οι οποίοι σε συνθήκες καπιταλισμού είναι έτσι και αλλιώς εξαιρετικά δύσκολο να απελευθερωθούν.
Η. Αντί Επιλόγου
Νησίδες ελευθεριότητας δεν υπάρχουν μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα χωρίς τάσεις εκφυλισμού. Υπάρχει όμως ένα εχέγγυο, λόγω του οποίου το φαινόμενο του ελεύθερου λογισμικού θα έχει τη δυνατότητα να ανθίσταται, όσο και αν παρουσιάζει τάσεις εκφυλισμού προς την εμπορευματικοποίηση. Αυτό το εχέγγυο είναι η αρχή της συνεργατικής δημιουργίας, πάνω στην οποία όλο το οικοδόμημα του ελεύθερου λογισμικού βασίζεται.
Η επιτυχής εξέλιξη κάθε εγχειρήματος ελεύθερου λογισμικού βασίζεται στις κοινότητες που το υποστηρίζουν, τα μέλη των οποίων, σκορπισμένα στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, προσφέρουν ανιδιοτελώς χρόνο και δημιουργικότητα με βασικό κίνητρο την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Οι εμπορευματικές/ιδιοκτησιακές λογικές του καπιταλισμού αντιτίθενται στο στόχο της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Όσο περισσότερο λοιπόν τέτοιες εμπορευματικές/ιδιοκτησιακές λογικές θα επεκτείνονται/υπερισχύουν σε εγχειρήματα ελεύθερου λογισμικού, τόσο περισσότερο αυτά θα χάνουν την κινητήρια τους δύναμη, την υποστήριξη των κοινοτήτων και των ατόμων-χρηστών.
Μέσα στο κίνημα του ελεύθερου λογισμικού συντελούνται σοβαρές ιδεολογικές και πρακτικές αντιπαραθέσεις/διαπάλες, από τη μία προς την κατεύθυνση της απελευθέρωσης και από την άλλη προς την κατεύθυνση της εμπορευματικοποίησης. Σε αυτές τις διαπάλες δε μπορούμε να στεκόμαστε αμέτοχοι αλλά να παίρνουμε θέσεις μάχης. Ο κινηματικός χώρος στην Ελλάδα αντιμετωπίζει το ελεύθερο λογισμικό και γενικότερα τα θέματα της Κοινωνίας της Πληροφορίας στην καλύτερη περίπτωση με αδιαφορία και στη χειρότερη με μηδενιστικά αρνητικές λογικές, που οφείλονται στη μή κατανόηση του φαινομένου. Έχουμε δύο επιλογές : ή να στρουθοκαμηλίσουμε ακόμη λίγο και να τρέχουμε με μεγάλες ήττες πίσω από τις εξελίξεις ή να εμπλακούμε στις διαπάλες του ψηφιακού κόσμου προκαταβάλλλοντας τις εξελίξεις και αλλάζοντας τα πράγματα από θέσεις φύσει επίθεσης.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΟΝ ΨΗΦΙΑΚΟ ΚΟΣΜΟ
RMS
Α. Ιστορική Εξέλιξη :
1. Η εμφάνιση του κινήματος του Ελεύθερου Λογισμικού συμπίπτει με τις απαρχές της εμπορευματικοποίησης του λογισμικού.
Μέχρι τέλη ‘70 – Οι χρήστες θεωρούσαν αυτονόητη την ελεύθερη ανταλλαγή, σπουδή και βελτίωση των λογισμικών.
Από τέλη ‘70/ αρχές ‘80 – Οι εταιρείες εισέρχονται στο παιχνίδι, προχωρούν στην εμπορευματικοποίηση των λογισμικών, εφαρμόζουν σε αυτά τους νομικούς κανόνες του δικαίου διανοητικής ιδιοκτησίας και δημιουργούν τη νέα αγορά λογισμικού.
Η εμπορευματικοποίηση αυτή είναι ευθέως αντίθετη με την πρότερη κουλτούρα που βασιζόταν στο να μοιράζεσαι και συμπίπτει με τις αρχές της οικονομίας δώρου, της κομμουνιστικής (ηθική των χάκερ).
2. Η απάντηση έρχεται από τον κόσμο των χάκερ.
Το 1983 ο Richard Stallman, ερευνητής στο MIT, διακηρύττει ότι η επερχόμενη εμπορεύματικοποίηση είναι αντικοινωνική και ανήθικη.
Συλλαμβάνει την ιδέα ενός λειτουργικού συστήματος απάντησης στο ήδη εμπορευματικοποιημένο UNIX, που θα το ονομάσει GNU (από το ακρωνύμιο GNU is not UNIX)
και παραιτείται από τη θέση του στο ΜΙΤ, προκειμένου να μην θεωρηθεί η ιδέα του ως ιδιοκτησία του πανεπιστημίου κατά τους κανόνες της Διανοητικής Ιδιοκτησίας
3. Το 1985 ο Stallman δημοσιεύει το GNU μανιφέστο, στο οποίο διακηρύττει την πρόθεσή του να εκδώσει το GNU ως ελεύθερο λογισμικό, και ιδρύει το Free Software Foundation.
4. Ταυτόχρονα με αυτές τις εξελίξεις διαμορφωνόταν μέσα στις κοινότητες των χάκερ η ιδέα του copyleft, ως αντιστροφή και αναποδογύρισμα των κανόνων του copyright (all rights reversed). Το copyleft είναι ο όρος που περιγράφει κάθε άδεια χρήσης πνευματικού έργου, με την οποία ο δημιουργός επιτρέπει την ελεύθερη χρήση, αναπαραγωγή, τροποποίηση και βελτίωση του έργου, υπό τον όρο ότι κάθε νέα τροποποιημένη/βελτιωμένη έκδοση αυτού θα εκδίδεται με την ίδια άδεια. Η ιδέα του copyleft αποτέλεσε το νομικό όχημα, πάνω στο οποίο χτίστηκε όλο το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού και κατέστη δυνατή η απελευθέρωση της δημιουργίας από τα δεσμά της ιδιοκτησίας και το συνεργατικό χτίσιμο τεράστιων συγκεντρώσεων κώδικα από τις κοινότητες.
5. Το 1989 ο Stallman συγγράφει την πιο σημαντική copyleft άδεια, την General Public Licence, η οποία εκτός των άλλων υποχρεώνει τους δημιουργούς να δημοσιεύουν τον πηγαίο κώδικα των λογισμικών τους, απαραίτητο στοιχείο για να είναι δυνατή η τροποποίησή του από τρίτους. Πολύ γρήγορα στο κομμάτι της διαμόρφωσης της άδειας, νομικής κατοχύρωσης και νομικής προστασίας στα δικαστήρια του κινήματος εμπλέκεται ο Eben Moglen, καθηγητής ιστορίας του δικαίου στο πανεπιστήμιο Columbia. Σήμερα υπολογίζεται ότι 70% των έργων ελεύθερου λογισμικού έχουν εκδοθεί υπό την GPL.
6. Το 1991 ο Φιλανδός Linus Torvalds εφευρίσκει τον λειτουργικό πυρήνα αυτού που αργότερα εξελίχθηκε στο Linux. Το 1992 ο Torvalds εκδίδει το Linux υπό την άδεια χρήσης GPL.
7. Το 1993 πάνω από 100 προγραμματιστές εργάζονται πάνω στον πυρήνα και τον προσαρμόζουν σε περιβάλλον GNU. Η αρχαιότερη έκδοση Linux, η slackware, δημιουργείται και λίγο μετά ιδρύεται η κοινότητα Debian, η διανομή της οποίας παραμένει μέχρι σήμερα η πιο πολυάριθμη διανομή από κοινότητα.
8. Το 1994 ο Torvalds δημοσιεύει την έκδοση 1.0 του Linux. Την ίδια χρονιά οι εταιρείες Red Hat και SUSE εκδίδουν την δική τους έκδοση 1.0 Linux. Επίσης εκδίδεται για πρώτη φορά ο Apache Web Server, με βάση τον οποίο τρέχει το μισό διαδίκτυο.
9. Το 1995 εμφανίζεται για πρώτη φορά το ελεύθερο λογισμικό MySQL, το πιο δημοφιλές λογισμικό για τη δημιουργία βάσεων δεδομένων με 11 εκατ εγκαταστάσεις σήμερα. Ταυτόχρονα, εμφανίζεται η γλώσσα προγραμματισμού που χρησιμοποιείται σήμερα σε περισσότερες από 20 εκατ δυναμικές ιστοσελίδες.
10. To 1998 μεγάλες πολυεθνικές, όπως IBM, Compaq, Oracle, διακυρήττουν την στήριξή τους στο Linux. Ταυτόχρονα, ιδρύεται η εμπορική εκδοχή και τάση του κινήματος, η Open Source Initiative (OSI). Κύρια διαφορά αυτού του σχίσματος από το κύριο κίνημα του ελεύθερου λογισμικού είναι η αποιδεολογικοποίηση του ελεύθερου λογισμικού και η εμμονή στην καλλιέργεια των εμπορικών δυνατοτήτων του.
11. To 1999 εκδίδεται για πρώτη φορά το βασικό γραφικό interface του Linux, το Gnome.
12. To 2001 o Lawrence Lessig, καθηγητής ιντερνετικού δικαίου στο πανεπιστήμιο Stanford, δημουργεί το ίδρυμα Creative Commons. Πάνω στην ιδέα του copyleft το ίδρυμα δημιουργεί άδειες χρήσης για κάθε είδος πνευματικής δημιουργίας, όπως έργα λογοτεχνίας, μουσικής, ζωγραφικής, φωτογραφίας κτλ, τις οποίες διαθέτει ελεύθερα και εύχρηστα στο διαδίκτυο, ώστε κάθε δημουργός να μπορεί να εκδώσει εύκολα και γρήγορα το έργο του μέσα από αυτές. Οι άδειες αυτές επεκτείνουν τις λογικές του copyleft σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δημιουργίας, τίθενται σε ισχύ σε 48 έννομες τάξεις και υπολογίζεται ότι έχουν χρησιμοποιηθεί για την έκδοση 140 εκατ. έργων ως σήμερα.
13. To 2002 εκδίδεται η πρώτη έκδοση του openoffice.org και του Mozilla.
14. Το Γενάρη του 2006 η Βενεζουέλα του Τσάβες ψηφίζει νόμο, σύμφωνα με τον οποίο όλες οι δημόσιες υπηρεσίες της χώρας θα πρέπει εντός δύο χρόνων να μεταφέρουν τις υποδομές τους σε ελεύθερα λογισμικά.
15. Το 2007 η Sun εκδίδει την πλατφόρμα Java υπό τη GPL. Ταυτόχρονα, η Microsoft σημειώνει στροφή στη στρατηγική της απέναντι στο κίνημα περνώντας από την ολότελα εχθρική στάση σε μία ιδιότυπη προσπάθεια εγκόλπωσης και διάσπασης των κοινοτήτων (πχ. συνεργασία με Novell).
16. Στις 26 Φεβρουαρίου 2008 η MySQL αγοράζεται από τη SUN.
17. Σήμερα το ελεύθερο λογισμικό αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο, που αλλάζει τα δεδομένα στον ψηφιακό κόσμο. Η χρήση του τόσο στον ιδιωτικό εμπορικό τομέα όσο και στο δημόσιο κρατικό επεκτείνεται γεωμετρικά με την προοπτική να υπερκεράσει τα εμπορευματικά λογισμικά. Οι λογικές της συνεργατικής, μη εμπορευματικής δημιουργίας, που το διαποτίζουν, επεκτείνονται και σε κάθε μορφή ανθρώπινης δραστηριότητας σε παράλληλη, αν όχι ανταγωνιστική, πορεία με την καπιταλιστική παραγωγή ως προς την οικονομία των άυλων αγαθών. Ταυτόχρονα, η τάση επέκτασής του ακολουθείται από μία μετατόπιση της δυνατότητας καθορισμού της εξέλιξής του από τις κοινότητες σε εταιρικά καπιταλιστικά μορφώματα.
Β. Τι σημαίνει ελεύθερο λογισμικό :
Για πολλαπλούς λόγους θα αναφερθούμε στον ορισμό, που δίνει στο ελεύθερο λογισμικό το FSF, παρ’ όλο που υπάρχει μία ποικιλία άλλων ορισμών κυρίως από πηγές που πρόσκεινται στην OSI. Ο ορισμός που δημοσιεύτηκε το 1986 από το FSF περιέγραφε δύο βασικά σημεία :
Η λέξη “ελεύθερο” δεν αναφέρεται σε χρήμα; αναφέρεται στην ελευθερία. Πρώτον, την ελευθερία αντιγραφής και περαιτέρω διανομής κάθε προγράμματος λογισμικού, έτσι ώστε να το κατέχουν όλοι. Δεύτερον, την ελευθερία τροποποίησης κάθε προγράμματος λογισμικού, έτσι ώστε να έχουν τον έλεγχο των εντυπωμένων σε αυτό κανόνων όλοι. Γι’ αυτό θα πρέπει να διατίθεται μαζί με κάθε λογισμικό και ο πηγαίος του κώδικας, δηλαδή ο κώδικας που είναι ανθρώπινα κατανοητός.
Ο μοντέρνος ορισμός του FSF περιγράφει τέσσερα βασικά σημεία, τέσσερις βασικές ελευθερίες του αποδέκτη του λογισμικού, αριθμημένες από το 0 ως το 3 :
1. ελεύθερη χρήση για κάθε σκοπό (ελευθερία 0)
2. ελεύθερη σπουδή και τροποποίηση (ελευθερία 1)
3. ελεύθερη διανομή (ελευθερία 2)
4. ελεύθερη βελτίωση και έκδοση του βελτιωμένου αγαθού ελεύθερου στο κοινωνικό σύνολο (ελευθερία 3)
Γ. Βασικοί Λόγοι γιατί ΝΑΙ :
1. Λογισμικά καλύτερης “ποιότητας”
Η δυνατότητα βελτίωσης κάθε ελεύθερου λογισμικού ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ δημιουργεί πνευματικά έργα, που είναι αποτέλεσμα πολλών ανθρώπινων εγκεφάλων και επομένως με αντικειμενικά κριτήρια καλύτερης ποιότητας.
Στην οικονομία των άυλων αγαθών αποδεικνύεται ότι οι κλειστοί – με βάση τους καπιταλιστικούς κανόνες ιδιοκτησίας στη γνώση – τρόποι παραγωγής κερδίζονται από τους συνεργατικούς, μη εμπορευματικούς τρόπους παραγωγής στο επίπεδο που μέχρι πρότινος θεωρούνταν ασυναγώνιστοι, την “αποτελεσματικότητα”.
Στην οικονομία των άυλων αγαθών η μορφή της οικονομίας του δώρου (κομμουνιστική), που στηρίζεται στην προσωπική προσφορά του καθενός προς το σύνολο με αντάλλαγμα την επιστροφή σε αυτόν ενός απείρως μεγαλύτερου όλου, αποδεικνύεται πιο “αποτελεσματική” από την καπιταλιστική ακόμη και σε συνθήκες καθολικότητας του καπιταλισμού.
Οι κοινότητες αποδεικνύονται στην πράξη πιο αποτελεσματικές από τα εταιρικά εμπορικά μορφώματα
Το κίνητρο της ανιδιοτελούς προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο, ως πιο πρωταρχικό στοιχείο της ανθρώπινης υπόστασης, αποδεικνύεται στην πράξη πιο αποτελεσματικό από το κίνητρο του κέρδους.
2. Λογισμικά μεγαλύτερης κοινωνικής “αξίας”
• Το software (και το hardware βέβαια) είναι προϋπόθεση για την πρόσβαση στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Τα ελεύθερα λογισμικά, που αντιγράφονται και διανέμονται ελεύθερα, εγγυώνται την ισότιμη πρόσβαση για όλους στην ψηφιακή εποχή.
• Στην Κοινωνία της Πληροφορίας το βασικό παραγόμενο αγαθό είναι η γνώση, η πληροφορία και η κουλτούρα σε ψηφιακή μορφή. Η παραγωγή τους στον απτό κόσμο είναι για λόγους ανισότητας προνόμιο των λίγων. Τα ελεύθερα λογισμικά προσφέρουν τα απαραίτητα εργαλεία για την απελευθέρωση της δημιουργικότητας όλων χωρίς περιορισμούς και ανισότητες.
3. “Ο κώδικας ως Νόμος”
• Στον ψηφιακό κόσμο οι κανόνες καθορίζονται από τον κώδικα, δηλαδή το λογισμικό καθώς και το εντυπωμένο σε hardware κώδικα. Οι προγραμματιστές είναι οι νομοθέτες του διαδικτύου.
• Έχουμε να επιλέξουμε μεταξύ του να καθορίζουν την Κοινωνία της Πληροφορίας, το παρόν και το μέλλον της, οι καπιταλιστικές πολυεθνικές τύπου Microsoft, γεμίζοντας τα ψηφιακά περιβάλλοντα με κανόνες ελέγχου και παρακολούθησης, και μεταξύ του να καθορίζουν τους κανόνες του ψηφιακού κόσμου οι κοινότητες. Επιλέγουμε το δεύτερο.
Δ. Μια Μαρξική Προσέγγιση
Η ιστορία του ελεύθερου λογισμικού αποτελεί στην ουσία της την ιστορία της πάλης των τάξεων στην Κοινωνία της Πληροφορίας.
Οι κεφαλαιοκράτες της ψηφιακής εποχής με την υποστήριξη του δικαίου της Διανοητικής Ιδιοκτησίας νέμονται τη γνώση, την πληροφορία και την κουλτούρα που παράγεται στον ψηφιακό κόσμο. Η τάξη των χάκερ, που δημιουργεί την παραγόμενη γνώση, είναι αναγκασμένη να προσφέρει την εργασία της και επομένως να εκχωρεί τα δικαιώματα πάνω στη δημιουργικότητά της στους κεφαλαιοκράτες για λόγους επιβίωσης. Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, που οι εταιρείες διεισδύουν στην οικονομία του λογισμικού, πολλοί χάκερ διαπιστώνουν ότι είναι δέσμιοι των αφεντικών. Ο Stallman αποχωρεί από το MIT, ώστε αυτό να μην έχει τη δυνατότητα με βάση τους κανόνες διανοητικής ιδιοκτησίας να «βάλει χέρι» στην ιδέα του πάνω στο GNU. Οι χάκερ προχωρούν στην αντεπίθεση και φτιάχνουν το δικό τους γαλαξία, τα ελεύθερα λογισμικά, ως απάντηση στο υπάρχον άδικο σύστημα. Χτίζουν τεράστιες συνεργατικές μη-εμπορευματικές δημιουργίες, τις οποίες αποδίδουν απελευθερωμένες από ιδιοκτησία στο κοινωνικό σύνολο.
Το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού δεν καταλύει τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής γενικότερα ή ειδικότερα στη βιομηχανία των λογισμικών. Σε έναν ωκεανό καπιταλισμού οι απανταχού χάκερ συνεχίζουν να είναι αναγκασμένοι να προσφέρουν τη δημιουργικότητά τους στους κεφαλαιοκράτες, προκειμένου να επιβιώσουν. Ωστόσο, μέσω του κινήματος του ελεύθερου λογισμικού δημιουργείται μία οικονομία παράλληλη προς την καπιταλιστική, η οποία βασίζεται κυρίως στις αρχές της οικονομίας του δώρου (κομμουνιστικής) με τεράστια οφέλη για τις κοινωνίες. Η παράλληλη αυτή οικονομία έχει δυνατότητες να υπερκεράσει την κυρίαρχη καπιταλιστική στον τομέα των λογισμικών, όπως διατρέχει τον κίνδυνο να αφομοιωθεί στο μέλλον από τα καπιταλιστικά πρότυπα. Το παραγωγικό μοντέλο του ελεύθερου λογισμικού ήδη χρησιμοποιείται σε άλλους τομείς της άυλης οικονομίας με επιτυχία και με την προοπτική να επεκταθεί στο σύνολό της.
Ε. Η Αναρχική Οπτική
Το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού αλλάζει τα δεδομένα στις σχέσεις εξουσίας που αναπτύσσονται στον ψηφιακό κόσμο.
Τα φαινόμενα εξουσίας του ψηφιακού κόσμου είναι πολύ διαφορετικά από αυτά του απτού κόσμου. Το βασικό παραγόμενο αγαθό στην Κοινωνία της Πληροφορίας είναι η πληροφορία, η γνώση και η κουλτούρα. Για τη δημιουργία καινούργιας γνώσης είναι απαραίτητη η στήριξη στην υπάρχουσα παλαιότερη. Η εφαρμογή κανόνων ιδιοκτησίας στη γνώση, που αποτελεί ίδιον του καπιταλισμού, όχι μόνο αποκλείει από αυτήν – και επομένως από τη δημιουργίας καινούργιας γνώσης – όσους δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα αλλά επιτρέπει και σε όσους την έχουν να χαράσσουν το μέλλον της. Στις κοινωνίες μας, που βασίζονται όλο και περισσότερο σε πληροφορία, γνώση και κουλτούρα, οι κυρίαρχες εξουσίες είναι περισσότερο από ποτέ ικανές να ελέγχουν μέσα από την ιδιοκτησία σε αυτά τα αγαθά το παρόν και το μέλλον της ανθρώπινης δημιουργίας και του ανθρώπινου πολιτισμού.
Το ελεύθερο λογισμικό αλλάζει τις σχέσεις εξουσίας στον ψηφιακό και κατ’ επέκταση και στον απτό κόσμο, αίροντας κατ’ αρχάς τα εμπόδια πρόσβασης σε αυτόν, τουλάχιστον όσον αφορά τον τομέα του software. Αίρει επίσης τα εμπόδια συμμετοχής στη δημιουργική διαδικασία, δίνοντας ελεύθερα σε όλους τα λογισμικά εργαλεία για την παραγωγή καινούργιας γνώσης, πληροφορίας και κουλτούρας. Τέλος, και το πιο σημαντικό χτίζει τον κώδικα του ψηφιακού κόσμου με όσο το δυνατόν πιο δημοκρατικές διαδικασίες από τις κοινότητες, αποτρέποντας στην πράξη τον καθορισμό του από τα κράτη και το κεφάλαιο με βάση κανόνες ελέγχου.
Οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, με τις δυνατότητες μαζικής αυτό-επικοινωνίας και διάχυσης της πληροφορίας χωρίς τα εμπόδια του τόπου και του χρόνου, κρύβουν μέσα τους τις προοπτικές για την απελευθέρωση της γνώσης από τα δεσμά της ιδιοκτησίας καθώς και τις προοπτικές για μία νέα οικονομία των άυλων αγαθών, η οποία θα βασίζεται σε κομμουνιστικές αρχές. Το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού αποτελεί αντανάκλαση αυτών των δυνατοτήτων στην πράξη. Δείχνοντας το πώς μπορούμε να ξεπεράσουμε την καπιταλιστική οικονομία στο σήμερα το κίνημα αυτό εμπεριέχει ως κύριο στοιχείο του το φαντασιακό μίας άλλης κοινωνίας και μίας άλλης οικονομίας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρακτικές και τα μοντέλα του αντιγράφονται πλέον ταχύτατα και σε άλλους τομείς της ανθρώπινης δημιουργικότητας.
Στ. κοινότητες V εταιρείες
Η βασική διαπάλη στο κίνημα του ελεύθερου λογισμικού περιγράφεται αντιθετικά ανάμεσα στις κοινότητες και στις εταιρείες. Από τη μία οι κοινότητες αγωνίζονται να διατηρούν τον μη εμπορευματικό χαρακτήρα του και να τελειοποιούν τα αμεσοδημοκρατικά μοντέλα συναπόφασης για τον καθορισμό της εξέλιξής του και από την άλλη οι εταιρείες εργάζονται με σκοπό το κέρδος για την εμπορευματικοποίησή του.
Το πιο βασικό στοιχείο είναι το ποιος και πως θα καθορίζει την εξέλιξη του ελεύθερου λογισμικού ή πιο απλά το ποιος και πως θα καθορίζει τον κώδικα που κάθε φορά υιοθετείται σε κάθε εγχείρημα ελεύθερου λογισμικού. Όσο πιο εμπορευματικό γίνεται το ελεύθερο λογισμικό τόσο λιγότερο ή καθόλου αμεσοδημοκρατικά θα παίρνονται τέτοιες αποφάσεις με τελική προοπτική την υιοθέτηση κανόνων ελέγχου και από τα ελεύθερα λογισμικά.
Οι βασικοί πάντως κανόνες των ελεύθερων λογισμικών αποτρέπουν την προοπτική πλήρους εμπορευματοποίησης. Αυτό σημαίνει ότι τα ελεύθερα λογισμικά θα συνεχίζουν να παρέχονται για πάντα δωρεάν και θα αφήνουν τη δυνατότητα τροποποίησής τους στους χρήστες σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Η αποκομιδή κερδών για τις εταιρείες θα περιορίζεται, όπως και σήμερα, σε υπηρεσίες υποστήριξης ή customization, κλάδοι της οικονομίας οι οποίοι σε συνθήκες καπιταλισμού είναι έτσι και αλλιώς εξαιρετικά δύσκολο να απελευθερωθούν.
Η. Αντί Επιλόγου
Νησίδες ελευθεριότητας δεν υπάρχουν μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα χωρίς τάσεις εκφυλισμού. Υπάρχει όμως ένα εχέγγυο, λόγω του οποίου το φαινόμενο του ελεύθερου λογισμικού θα έχει τη δυνατότητα να ανθίσταται, όσο και αν παρουσιάζει τάσεις εκφυλισμού προς την εμπορευματικοποίηση. Αυτό το εχέγγυο είναι η αρχή της συνεργατικής δημιουργίας, πάνω στην οποία όλο το οικοδόμημα του ελεύθερου λογισμικού βασίζεται.
Η επιτυχής εξέλιξη κάθε εγχειρήματος ελεύθερου λογισμικού βασίζεται στις κοινότητες που το υποστηρίζουν, τα μέλη των οποίων, σκορπισμένα στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, προσφέρουν ανιδιοτελώς χρόνο και δημιουργικότητα με βασικό κίνητρο την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Οι εμπορευματικές/ιδιοκτησιακές λογικές του καπιταλισμού αντιτίθενται στο στόχο της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Όσο περισσότερο λοιπόν τέτοιες εμπορευματικές/ιδιοκτησιακές λογικές θα επεκτείνονται/υπερισχύουν σε εγχειρήματα ελεύθερου λογισμικού, τόσο περισσότερο αυτά θα χάνουν την κινητήρια τους δύναμη, την υποστήριξη των κοινοτήτων και των ατόμων-χρηστών.
Μέσα στο κίνημα του ελεύθερου λογισμικού συντελούνται σοβαρές ιδεολογικές και πρακτικές αντιπαραθέσεις/διαπάλες, από τη μία προς την κατεύθυνση της απελευθέρωσης και από την άλλη προς την κατεύθυνση της εμπορευματικοποίησης. Σε αυτές τις διαπάλες δε μπορούμε να στεκόμαστε αμέτοχοι αλλά να παίρνουμε θέσεις μάχης. Ο κινηματικός χώρος στην Ελλάδα αντιμετωπίζει το ελεύθερο λογισμικό και γενικότερα τα θέματα της Κοινωνίας της Πληροφορίας στην καλύτερη περίπτωση με αδιαφορία και στη χειρότερη με μηδενιστικά αρνητικές λογικές, που οφείλονται στη μή κατανόηση του φαινομένου. Έχουμε δύο επιλογές : ή να στρουθοκαμηλίσουμε ακόμη λίγο και να τρέχουμε με μεγάλες ήττες πίσω από τις εξελίξεις ή να εμπλακούμε στις διαπάλες του ψηφιακού κόσμου προκαταβάλλλοντας τις εξελίξεις και αλλάζοντας τα πράγματα από θέσεις φύσει επίθεσης.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΟΝ ΨΗΦΙΑΚΟ ΚΟΣΜΟ
Αναρτήθηκε από
Autonome Bird
0 σχόλια:
Post a Comment